Prof. Dr. Ertuğrul Akşahin, Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı

DİZ CERRAHİSİ VE SPOR YARALANMALARI

Diz Anatomisi;

Diz; Uyluk (femur), bacak (tibia) ve önde diz kapağı (patella) kemiklerin birleşimiyle oluşmaktadır.

Diz Kapağı; Diz kapağı kemiğiyle kaplanmış bir bölümdür.

Diz Ağrısı; Vücudun tüm ağırlığını taşıyan en hareketli eklem dizdir. Dizin sabitliğini yan bağlar ve çapraz bağlar sağlar. Çapraz bağlar, diz ekleminin içinden uyluk (femur) ve kaval (tibia) kemiğini bağlar. Önde bulunana ön çapraz bağ (ACL), arkada olana arka çapraz bağ (PCL) denir.

ÖN ÇAPRAZ BAĞ (ÖÇB, ANTEROIR CRUCIATE LIGAMENT) YARALANMALARI

Ön çapraz bağlar nedir?

Diz eklemindeki kemikleri birbirine bağlayan bağlar bulunmaktadır. Bu bağların yanında diz eklemi içinde ön ve arka bağlar “X” oluşturarak birbirlerinin içinden geçmektedir. Dizin içindeki bu çapraz bağlar dizin ileri – geri hareketlerini yaparak kontrol altında hareket yapmasını sağlamaktadır.

Dizin ortasında çapraz olarak uzanan ön çapraz bağlar bacak kemiğinin femurun önünde kaymasını önlemesini sağlayarak stabilitesini korur.

Ön çapraz bağ hasarının teşhisi, tedavisi ve rehabilitasyonu ile ilgilenen ortopedik cerrahi dalında uzmanlaşmış hekimler tarafından muayene edilmektedir.  Ön çapraz bağ dizi stabilize eden dört ana ligamandan biridir ve tibianın femura göre öne kaymasını önleyen birincil pasif stabilizördür.

Diz yaralanmalarda birincil derece sınıf kategorilerine girmektedir. Dizin anatomisi uyluk (femur) ve kaval (tibia) kemiklerinin eklemlerin sürtüşmesi ile oluşan ağrılar oluşmaktadır. Dize aşırı yük binmesi ile kıkırdak problemleri ortaya çıkmaktadır. Bu dizdeki sorunlar, aşırı yük ile birlikte sporla ortaya çıkmasıyla bağdaşmaktadır. Kıkırdak, eklem uçlarında iki kemiğin birleştiği yerde kemik uçlarını saran kaygan ve parlak yapıya sahiptir. Kemikten ve eklem sıvısından beslenir. Diz deki hareketler; merdivenden inmek ve çıkmak gibi eğilip kalmakla artan ağrıların oluşması, kıkırdak kireçlenmesine rol açmaktadır.

Dizin Kıkırdak Kireçlenmesi Yol Açan Sebepler

Dizde eklem kıkırdağının zedelenmesi, yıpranması (dejenerasyonu) ve zaman içerisinde tamamen hasar görmektedir. Kireçlenmenin asıl sebebi tüm vücudun ekleme binen yükü azaltmak için eklem yüzeyini genişletmek amacıyla vücudun tepkisel olarak eklem çevresinde kemik çıkıntılar oluşturmasındandır.

1. Obizete
2. Yaş
3. Çevresel Faktör
4. Vücudun Biomekanik Yapısı
5. Fiziksel Aktivite Düzeyi

Diz Kireçlenmesi Tedavisinde erken dönemde teşhis edilmesi ilaç yöntemi, ortopedik dizlik takılması, masaj uygulanması, sıcak/soğuk uygulama ve germe işlemi ile tedavi edilmektedir. Dizin içine doğrudan yapılan iğne tedavileri başlangıçta etkili olabilir; fakat hastalığın ileri süreçteki durumlarda yani hareketin kısıtlandığı evrede, ağrıların tekrarlanması ve sürekli devam etmesi sonucundaki durumlarda diz protezi operasyonlar gerekmektedir.

Diz Hastalıkları başka rollerde de gözlenmektedir şöyle ki;

• Diz Bağlarında Gevşeme ve Yırtık
• Menisküs Zedelenmeleri: 
• Diz Kapağı Kıkırdak Yumuşaması
• Dizin İltihaplı Romatizmal Hastalıkları
• Tendon İltihabı
• Yansıyan Ağrılar

Diz Ağrıları Tedavisi

Erken tanı erken ve doğru teşhis sebebine yönelik yapılan tedavidir. Aşağıdaki diz hastalıklarında genel olarak tedavi başlıklar adı altında toplanmıştır.

• Nöral Terapi
• Proloterapi
• PRP
• Ozon Tedavisi
• Fizik Tedavi
• Egzersiz
• Zayıflama